HASHİMATO TİPİ TİROİD HASTALIĞI
Günümüzde oldukça yaygın görülen tiroid hastalıkları birçok alt grupta incelenmektedir
Hashimato tipi tiroid hastalığı ( tıp dilinde Hashimato tiroidit ) kronik bir tiroid bezi iltihabı nedeniyle ortaya çıkar. İlk kez 1912’de DR. HAKARU HASHİMATO tarafından tanımlanmıştır. Hastalık genellikle 30-50 yaş arası bayanlarda çok daha sık görülmekle birlikte daha az sıklıkta erkeklerde, çocuk ve gençlerde de görülebilmektedir. Tiroid bezinin ağrısız büyümesi (guatr) ve genellikle tiroid bezinin normalden daha az işlev görmesi (hipotiroidizm) ile hastalık kendisini gösterir. Tiroid bezi büyümeden de (guatrsız) hashimato hastalığı ortaya çıkabilmektedir.
Hastalık nasıl oluşmaktadır?
Normalde kendi tiroid dokusuna karşı herhangi bir tepki vermeyen bağışıklık sistemi, hashimato hastalığında genetik ve bazı çevresel faktörlerin etkisiyle harekete geçerek tiroid bezinde iltihap ve tahribat meydana getirir. Yakın akrabalarında tiroid hastalığı bulunan bireylerin, sigara içimi, selenyum eksikliği, aşırı iyot alımı (iyotlu öksürük şurupları, aşırı tuz tüketimi, kelp tabletlerinin kullanımı), Lityum tedavisi, amiodaron ilacının kullanımı, bazı Viral enfeksiyonlar gibi çevresel faktörlerle maruz kalması ile bağışıklık sistemleri harekete geçerek hashimato tipi tiroid hastalığını ortaya çıkarır. Pek çok hastanın kanında tiroid bezine karşı antikorlar (TPO, TG) ortaya çıkar. Bu antikorların (özellikle TPO) saptanması hastalığın teşhisinde çok anlamlıdır.
Hastalar başka bir hastalık nedeniyle muayene olurken tesadüfen saptanabileceği gibi bazen boyunda rahatsızlık, dolgunluk hissi, elle yoklarken bazen büyümüş olduğunun fark edilmesi ya da dışından görülebilecek kadar bezin büyümesi sonucu da hekime başvuruda tespiti mümkün olabilmektedir.
Hastalığın doğal seyri ve belirtileri:
Yavaş seyirli bir hastalık olan Hashimato tiroditi, hastalığın erken döneminde belirti vermez. Bu dönemlerde kandaki tiroid hormon değerleri normaldir. Zamanla tiroid bezi iltihabı arttıkça, tiroid bezi az çalışmaya başlar ve kandaki hormon seviyeleri azalır. Tiroid hormonu eksikliğinde vücuttaki tüm dokular etkilenir. Bu nedenle çok fazla şikayete sebep olur:
- Çabuk yorulma
- Soğuğa tahammülsüzlük
- Kilo alımı ya da kilo verememe
- Kabızlık
- Saç dökülmesi, ciltte kuruma
- Regl düzensizlikleri, kısırlık (infertilite)
- Erkeklerde cinsel isteksizlik ve yetersizlik
- Kas krampları
- Konsantrasyon güçlüğü
- Unutkanlık
- Depresyon
- Aşırı uyuma
Ancak, bezin işlevlerinin çok fazla kaybolmadığı erken evrelerde bu belirtiler çok daha siliktir ve bazen hastalarda bu belirtiler olmayabilir. Bu sebeple hipotiroidizmin erken saptanması için bazı bireylere tarama önerilmektedir:
- Yeni doğan
- 65 yaş üstü bayanlar (bu yaş grubundaki bayanlarda %20 sıklıkta görülmektedir)
- Hamilelik ve postpartum (lohusalık) dönem
- Diyabetli (şeker hastalığı) bireyler
- Osteoporoz (kemik erimesi)saptananlar
- İnfertilite (kısırlık) nedeniyle takip edilen bireyler
- Kan yağlarında ve kolesterolde yükseklik (Dislipidemi) saptananlar
- Kalpte ritim bozuklukları saptananlar
- 35 yaştan sonra her beş yılda bir (özellikle bayanlar)
Hipotiroidi için tarama: Kanda TİROİD HORMON SEVİYELERİNİN ÖLÇÜMÜ (TSH ve ST4(serbest T4) ile yapılmaktadır.
HASHİMATO TİROİDİTİ VE KANSER
Bazı araştırmalarda Hashimato tiroiditi olan bireylerde, olmayanlara göre daha fazla sıklıkta tiroid kanseri geliştiğine dair bulgular ortaya konmuştur. İyot alımının aşırı olması Hashimato hastalığına zemin hazırladığı gibi, bazı tip tiroid kanserine de zemin hazırlamaktadır. Bu sebeple Hashimato tip tiroid hastalığının takip ve tedavisi esnasında oluşan tiroid yumrularının kanser açısından mutlaka ultrasonografi ve gereğinde (hekim önerisiyle) iğne biyopsisi ile dikkatlice değerlendirilmeleri gerekir.
Tedavi: Hashimato tipi tiroid hastalığı kronik bir hastalık olup kendi kendisine düzelme ihtimali son derece zayıftır. Hastalar genellikle ömür boyu tedavi altında kalırlar ve izlenirler.